Της Ελένης Δεδούση *
Μέσα στον καθημερινό κατακλεισμό ειδήσεων η προσοχή μου εστιάστηκε σε μια που μάλλον έπεσε στα πολύ '' ψιλά '' της επικαιρότητας. Διάβασα, λοιπόν, ότι το Υπουργείο Παιδείας προτίθεται να καταργήσει το μάθημα της Φιλοσοφίας από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ερήμην μάλιστα των επιστημονικών ενώσεων.
Δε μου προκάλεσε καμία έκπληξη, μια και η υποβάθμιση των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης δε συνιστά νέο φαινόμενο. Η εδραίωση του νεοφιλελεύθερου μοντέλου διάρθρωσης της κοινωνίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον νεοφιλελεύθερο μετασχηματισμό της εκπαίδευσης. Σύμφωνα με τον οποίο η εκπαίδευση αντιμετωπίζεται ως προϊόν με ανταλλακτική αξία και συνδέεται με τη γρήγορη ένταξη του ατόμου στη αγορά εργασίας. Άρα απαραίτητες θεωρούνται οι γνώσεις οι οποίες θα είναι χρήσιμες στην παραγωγική διαδικασία. Σε μια κοινωνία όπου κυρίαρχη είναι η αντίληψη της '' θεοποίησης '' της αγοράς και της επιχειρηματικής κουλτούρας, η χρηματοδότηση των ανθρωπιστικών σπουδών θεωρείται επένδυση '' υψηλού ρίσκου''.
Η ενασχόληση όμως με τις ανθρωπιστικές σπουδές προσδίδουν στο μαθητή οφέλη και καλλιεργούν αναλυτικές δεξιότητες που αποτελούν βασικά εφόδια για την αντιμετώπιση της ζωής. Ενισχύουν τη δημιουργικότητα και συντελούν στο να αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα και να την ερμηνεύουμε έτσι ώστε να αντιμετωπίζουμε τις τυχόν δυσκολίες αποτελεσματικά. Καλλιεργούν την κριτική σκέψη και την αμφισβήτηση, διαμορφώνονται έτσι πολίτες οι οποίοι θα ελέγχουν την εκάστοτε εξουσία και θα λαμβάνουν ενεργό ρόλο στα κοινωνικά δρώμενα.
Στη χώρα μας η νεοφιλελευθερισμός επελαύνει μέσα από την εφαρμογή των Μνημονίων, καταστρατηγώντας εργασιακά δικαιώματα, διαλύοντας την κοινωνική συνοχή και ακυρώνοντας τη Δημοκρατία. Άλλωστε τα Μνημόνια επιβλήθηκαν αφού ενεργοποιήθηκαν στους πολίτες μηχανισμοί του φόβου, και ο φόβος δεν συνάδει με τη Δημοκρατία.
Μέσα στον καθημερινό κατακλεισμό ειδήσεων η προσοχή μου εστιάστηκε σε μια που μάλλον έπεσε στα πολύ '' ψιλά '' της επικαιρότητας. Διάβασα, λοιπόν, ότι το Υπουργείο Παιδείας προτίθεται να καταργήσει το μάθημα της Φιλοσοφίας από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ερήμην μάλιστα των επιστημονικών ενώσεων.
Δε μου προκάλεσε καμία έκπληξη, μια και η υποβάθμιση των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης δε συνιστά νέο φαινόμενο. Η εδραίωση του νεοφιλελεύθερου μοντέλου διάρθρωσης της κοινωνίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον νεοφιλελεύθερο μετασχηματισμό της εκπαίδευσης. Σύμφωνα με τον οποίο η εκπαίδευση αντιμετωπίζεται ως προϊόν με ανταλλακτική αξία και συνδέεται με τη γρήγορη ένταξη του ατόμου στη αγορά εργασίας. Άρα απαραίτητες θεωρούνται οι γνώσεις οι οποίες θα είναι χρήσιμες στην παραγωγική διαδικασία. Σε μια κοινωνία όπου κυρίαρχη είναι η αντίληψη της '' θεοποίησης '' της αγοράς και της επιχειρηματικής κουλτούρας, η χρηματοδότηση των ανθρωπιστικών σπουδών θεωρείται επένδυση '' υψηλού ρίσκου''.
Η ενασχόληση όμως με τις ανθρωπιστικές σπουδές προσδίδουν στο μαθητή οφέλη και καλλιεργούν αναλυτικές δεξιότητες που αποτελούν βασικά εφόδια για την αντιμετώπιση της ζωής. Ενισχύουν τη δημιουργικότητα και συντελούν στο να αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα και να την ερμηνεύουμε έτσι ώστε να αντιμετωπίζουμε τις τυχόν δυσκολίες αποτελεσματικά. Καλλιεργούν την κριτική σκέψη και την αμφισβήτηση, διαμορφώνονται έτσι πολίτες οι οποίοι θα ελέγχουν την εκάστοτε εξουσία και θα λαμβάνουν ενεργό ρόλο στα κοινωνικά δρώμενα.
Στη χώρα μας η νεοφιλελευθερισμός επελαύνει μέσα από την εφαρμογή των Μνημονίων, καταστρατηγώντας εργασιακά δικαιώματα, διαλύοντας την κοινωνική συνοχή και ακυρώνοντας τη Δημοκρατία. Άλλωστε τα Μνημόνια επιβλήθηκαν αφού ενεργοποιήθηκαν στους πολίτες μηχανισμοί του φόβου, και ο φόβος δεν συνάδει με τη Δημοκρατία.
Η καταπάτηση θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων, η ακύρωση διαδικασιών του Κοινοβουλίου, ο περιορισμός της ελευθερίας του τύπου και η εφαρμογή των νόμων κατ επιλογήν, συνιστούν τον αγώνα για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας πιο επίκαιρο από ποτέ.
Η συγκρότηση αντιστάσεων κατά της δημοκρατικής εκτροπής είναι αλληλένδετη με το βαθμό της πολιτικής συνειδητοποίησης και ευαισθησίας των πολιτών. Χαρακτηριστικά τα οποία δε σφυρηλατούνται μέσα από ένα εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο προτάσσει τον ανταγωνισμό και την οικονομική ωφέλεια, αλλά μέσα από το σχολείο το οποίο καλλιεργεί την κοινωνική ολοκλήρωση και τη συνεργασία.
Έτσι αν αντιλαμβανόμαστε την εκπαίδευση σαν έναν θεσμό μέσω του οποίου διαμορφώνονται προσωπικότητες αυτόνομες και αυτόφωτες, αν την αντιλαμβανόμαστε ως μέσο πολιτισμικής ανάτασης, εδραίωσης και διεύρυνσης της Δημοκρατίας ο αγώνας, ειδικά τις δύσκολες τούτες ώρες, για τη διατήρηση και ενίσχυση των ανθρωπιστικών επιστημών στα αναλυτικά προγράμματα είναι μείζονος σημασίας.
Η συγκρότηση αντιστάσεων κατά της δημοκρατικής εκτροπής είναι αλληλένδετη με το βαθμό της πολιτικής συνειδητοποίησης και ευαισθησίας των πολιτών. Χαρακτηριστικά τα οποία δε σφυρηλατούνται μέσα από ένα εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο προτάσσει τον ανταγωνισμό και την οικονομική ωφέλεια, αλλά μέσα από το σχολείο το οποίο καλλιεργεί την κοινωνική ολοκλήρωση και τη συνεργασία.
Έτσι αν αντιλαμβανόμαστε την εκπαίδευση σαν έναν θεσμό μέσω του οποίου διαμορφώνονται προσωπικότητες αυτόνομες και αυτόφωτες, αν την αντιλαμβανόμαστε ως μέσο πολιτισμικής ανάτασης, εδραίωσης και διεύρυνσης της Δημοκρατίας ο αγώνας, ειδικά τις δύσκολες τούτες ώρες, για τη διατήρηση και ενίσχυση των ανθρωπιστικών επιστημών στα αναλυτικά προγράμματα είναι μείζονος σημασίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου