Η ανάδυση μιας οικονομικής δικτατορίας…

 Γράφουν: Γιάγκος Ανδρεάδης, Καθηγητής Ιστορίας Πολιτισμού και Θεάτρου, Πάντειο
Χρυσάνθη Αυλάμη, Επίκουρος καθηγήτρια Νεωτέρας Ιστορίας, Πάντειο
Χαράλαμπος Όρφανος, Καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας, Τουλούζη

Δημοσιεύθηκε στην Libération, 11 Ιούλη 2011 

απο sibilla

Ήταν η ώρα 12.30΄ περίπου της Τετάρτης 29 του μηνός, όταν τα δακρυγόνα των ειδικών δυνάμεων γέμισαν ασφυκτικά την Πλατεία Συντάγματος οδηγώντας ένα ειρηνικό στην συντριπτική πλειοψηφία του πλήθος σε σπασμούς ασφυξίας, ενώ λίγο μετά ο ζόφος απλώθηκε σε όλο το αθηναϊκό κέντρο. Την ώρα εκείνη, οι δηλώσεις που πριν δύο μέρες είχε κάνει ο κύριος Πάγκαλος, πήραν μια νέα πιο συγκεκριμένη και ζοφερή σημασία. Ο κύριος Α΄ αντιπρόεδρος της κυβέρνησης είχε πράγματι δηλώσει ότι σε περίπτωση μη ψήφισης του Μεσοπρόθεσμού και συνακόλουθης χρεοκοπίας θα έπρεπε να κατέβουν τα τανκς για να υπερασπιστούν τις τράπεζες. Καθώς η λέξη τανκς συνεχίζει να ξυπνά στην μνήμη των Ελλήνων τα φαντάσματα των βασανιστηρίων και της εξορίας την εποχή της Χούντας, ακόμη και κάποιοι συνάδελφοί του, βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, διαμαρτυρήθηκαν -μάλλον πολύ κόσμια είναι αλήθεια- για την έλλειψη κομψότητας του ύφους της έκφρασης.

Η εικόνα ωστόσο που γνώρισε η Αθήνα την Τετάρτη δεν μπορεί να...

αποτιμηθεί με όρους κομψότητας και ύφους. Στις παρυφές της εκδήλωσης υπήρξαν αναμφίβολα λιγοστοί σχετικά βίαιοι ανεγκέφαλοι, αλλά και προβοκάτορες που, σύμφωνα με καταγγελία του διευθυντή του έγκριτου περιοδικού «Επίκαιρα»;εμφανίζονται σε βίντεο να αποβιβάζονται από αστυνομικά πούλμαν. Οι δυνάμεις καταστολής του υπουργείου που με μια δόση κυνισμού ονομάζεται «Προστασίας του πολίτη» εισέβαλαν σε καφετέριες και σε εισόδους κτιρίων και τσάκισαν όσους βρήκαν εκεί. Τα δηλητηριώδη αέρια που χρησιμοποίησαν μετέτρεψαν σε θάλαμο αερίων τις στοές του Μετρό, όπου είχε στηθεί ένα πρόχειρο ιατρείο για εκατοντάδες τραυματιών και ξαπλώθηκαν πολλά χιλιόμετρα μακριά από το Σύνταγμα στα πλαίσια μιας δράσης που προφανώς δεν είχε τίποτε να κάνει με την προστασία των όποιων διαδικασιών προχωρούσαν στο κτίριο του ελληνικού κοινοβουλίου πάνω από την πλατεία. Πλατεία, που στο τέρμα των επεισοδίων θύμιζε σκηνικό χολιγουντιανής ταινίας ολικής καταστροφής.

Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά; Η απάντηση είναι πως χρειάζονται απολύτως για να επιβληθούν στην Ελλάδα οι όροι ενός χρέους που είναι ηθικά αν όχι και τεχνικά επαχθές μέσα σε συνθήκες υποτέλειας. Όπως και το ήδη αποτυχημένο Μνημόνιο, τα μέτρα που συνεπάγεται το «Μεσοπρόθεσμο» που ψηφίστηκε χτες είναι όχι μόνον απάνθρωπα, αλλά επίσης, όπως δηλώνει και σοβαρό μέρος του ξένου Τύπου, ανεφάρμοστα και αδιέξοδα, καθώς καθυστερούν απλώς μια πτώχευση που η αναβολή της θα την κάνει ακόμα δραματικότερη. Για να επιβληθούν άρα σε μια κοινωνία που ήδη αντιδρά σθεναρά τα μέτρα αυτά χρειάζεται οπωσδήποτε αυτό το συνεχές γλίστρημα προς ένα είδος κοινοβουλευτικής δικτατορίας, η οποία εκδηλώνεται όχι μόνον στην δράση των σωμάτων ασφαλείας, αλλά και στην συστηματική υποβάθμιση του ρόλου του κοινοβουλίου, που αντί να αποφασίζει προσυπογράφει και επίσης στον ασφυκτικό έλεγχο των μέσων επικοινωνίας που έχουν ήδη στην ολότητα τους σχεδόν μεταβληθεί σε μέσα στυγνής προπαγάνδας.

Όσα συνέβησαν την Τετάρτη σημαίνουν απλά την κατάργηση του θεμελιώδους δημοκρατικού δικαιώματος του συνέρχεσθαι, κατάργηση που προέρχεται από τα κλασικά δικτατορικά συνταγολόγια και ταυτόχρονα αποτελεί αναγκαίο βήμα για την επιβολή των αλλεπάλληλων μνημονίων. Ακόμα όμως και αν δε είναι έτσι, ακόμα και αν η κυβέρνηση σύρεται στην καταστροφή, από τους ξένους και ντόπιους παράγοντες που όλο και πιο φανερά κυβερνούν στην θέση της, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο και συνοψίζεται σε μια απλή διατύπωση: Πρόκειται για την διαδικασία ανάδυσης του πρώτου νέο-δικτατορικού καθεστώτος στην Ευρώπη, καθεστώτος που αν λάβουμε υπόψη τις γενικότερες κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις, είναι πολύ πιθανό να βρει μιμητές.

Γιατί όμως όλο αυτό το μένος εναντίον των πολιτών της Αθήνας και της πλατείας Συντάγματος; Είναι τόσο σοβαρός ο κίνδυνος μιας κατάργησης του Κοινοβουλίου από κάποιες έστω και πολυάριθμες ομάδες διαδηλωτών που δήλωσαν εξ αρχής την αποφασιστικότητά τους, αλλά και την προσήλωσή τους σε μη βίαια μέσα αγώνα και την πίστη τους σε ένα είδος εκκλησίας του δήμου του 21ου αιώνα; . Η απάντηση βρίσκεται αλλού: Η κυβέρνηση πρωτίστως, αλλά σε σημαντικό βαθμό και τα κόμματα και οι ομάδες της αντιπολίτευσης στο σύνολό τους περίπου, αποτελούν κλειστά συστήματα με ιδέες, αξίες και πρακτικές προσκολλημένες στο παρελθόν και ανίκανες να δώσουν πραγματικές απαντήσεις.

Οι διαδικασίες που ξεκίνησαν εδώ και σαράντα περίπου μέρες στην πλατεία, ανανεώνοντας ευρωπαϊκά πειράματα άμεσης δημοκρατίας μέσα σε ένα πνεύμα ανοίγματος, ενότητας και αγωνιστικότητας αποτελούν, με τις όποιες αδυναμίες τους, ένα παράδειγμα για όσους, ενταγμένους είτε ανένταχτους, θέλουν να απαντήσουν ουσιαστικά στην καταστροφή που χτύπησε ήδη την Ελλάδα και σύντομα την Ευρώπη. Για πολλούς -αρχίζοντας από τους κυβερνώντες- η πλατεία Συντάγματος και το γενικότερο πνεύμα που εκπροσωπεί ενέχει τον κίνδυνο να μεταβληθεί σε επιδημία που θα τους καταργήσει. Και η επιδημία αυτή ανυπακοής, ευθύνης και αυτενέργειας τρομάζει ακριβώς γιατί συνιστά μια ελπίδα.