1. «Ελληνική Νομαρχία» (1805)
Το Ευαγγέλιο της Επανάστασης
Η «Ελληνική Νομαρχία», είναι ένα βιβλίο επαναστατικό, γεμάτο τόλμη, προοδευτικότητα και μαχητικότητα, και εκλαϊκεύει οικουμενικά για την εποχή επαναστατικά ιδανικά.
Δεν γνωρίζουμε ποιος είναι ο συγγραφέας, στο βιβλίου υπογράφει «του ανωνύμου», αλλά πίσω από την έκδοσή του κρύβεται σίγουρα η παράνομα οργανωμένη εθνικοεπαναστατική δημοκρατική ομάδα, η βασισμένη ιδεολογικά στα ιδανικά μιας καινούριας τάξης που βαδίζει προς την πολιτική εξουσία.
Η «Νομαρχία» είναι το επαναστατικό μανιφέστο της, το καταλυτικό πολιτικό ευαγγέλιο που χαράζει τις γενικές γραμμές της πάλης για το διώξιμο από τη σκλάβα Ελλάδα του Οθωμανού δυνάστη και την ανατροπή των συμμάχων του κοτζαμπάσηδων και ανώτερου κλήρου, καθώς και την ευθυγράμμιση της χώρας με τον ευρωπαϊκό κορμό και την αστική επανάσταση που προχωρεί.
Τι σημαίνει ο τίτλος «Ελληνική Νομαρχία»; Όπως μας πληροφορεί ο συγγραφέας του είναι ο καταστατικός χάρτης ορισμένων προϋποθέσεων που θα φέρουν ριζική ανατροπή του ξενικού φεουδαρχικού καθεστώτος στην Ελλάδα.
Το ευαγγέλιο μιας αστικής επανάστασης που θα εγκαταστήσει στην απελευθερωμένη Ελλάδα την κυριαρχία των δημοκρατικών θεσμών και του ορθού λόγου, όπως καθιερώθηκε φιλοσοφικά από τους Γάλλους διαφωτιστές, που θα εγκαταστήσει ακόμα ρυθμιστή το νόμο, φορέα της κοινωνικής δικαιοσύνης, «πρόξενον της αρετής, της ομοιότητος και της ελευθερίας», όπως λέει ο ίδιος ο ανώνυμος συγγραφέας, μεταφράζοντας το σύνθημα
«ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα» της πρώτης γαλλικής δημοκρατίας.
Έτσι βγαίνει ένας ταυτισμός της έννοιας «νομαρχία» με τη «δημοκρατία» και «Ελληνική Νομαρχία» δεν σημαίνει παρά «Ελληνική Δημοκρατία».
Το βιβλίο είναι αφιερωμένο «Εις τον τύμβον, του μεγάλου και αειμνήστου Έλληνος ΡΗΓΑ, του υπέρ της σωτηρίας της Ελλάδος εσφαγιασθέντος: χάριν δ’ ευγνωμοσύνης ο συγγραφεύς το Πονημάτιον το δε ως δώρον ανατίθησι». Γράφει ακόμα ο ανώνυμος συγγραφέας στην αρχή του βιβλίου: «Ελληνική Νομαρχία, ήτοι λόγος περί ελευθερίας, συντεθείς τε & τύποις εκδωθείς ιδίοις αναλώμασι προς ωφέλειαν των Ελλήνων, παρά ανονύμου του Έλληνος, Εν Ιταλία 1806».
Το «μαστίγωμα» του Ανωνύμου στους προεστούς- κοτσαμπάσηδες:
«…Αλλά τι να σας ειπώ διά την άλλην κλάσιν, των ολιγάρχων λέγω, των λεγομένων ευγενών; Αυτοί νομίζουσι τον εαυτόν τους τόσον διαφορετικόν από τους λοιπούς ανθρώπους, οπού μόλις καταδέχονται να τους ακούσουν, χωρίς να τους αποκρίνωνται, ούτε ποτέ να τους συναναστρέφονται.
Αυτοί, ω Έλληνες, κατέχουσιν εις τας χείρας των όλα τα χωράφια, αμπέλια και ολόκληρα χωρία, τα οποία ενοικιάζουσι προς τον λαόν, εις τρόπον, οπού ο λαός είναι σχεδόν δούλος μισθωτός απ’ αυτούς και δουλεύει δια το κέρδος αυτών…Πρόσθες ακόμη τα ανυπόφορα κακά, οπού καθημερινώς δοκιμάζουσιν από τους αχρείους επιστάτας του τυράννου, οι οποίοι, με άκραν ασπλαγχνίαν, και χωρίς συνείδησιν, επιφορτώνοσιν εις τους άλλους τα βάρη του μέρους των, και αυτοί μένουν ασύδοτοι.
Εκείνοι, λέγω, οι άφρονες και μωροί άνθρωποι, οπού κράζονται προεστοί και άρχοντες, οίτινες από την βρωμεράν συνήθειαν, έχασαν σχεδόν και την εντροπήν των ανθρώπων και τον φόβον του Θεού, και το χειρότερον δεν διστάζουσιν με άκραν αναισχυντίαν να καυχώνται, εις το να δεικνύονται πιστοί οπαδοί και δούλοι του τυράννου εκούσιοι.
Ε, σκληροί και αναιδέστατοι άνθρωποι τα χέως θέλετε μετανοήσει, ναι, θέλετε μετανοήσει και θέλετε κλαύσει πικρώς δια τας κακοεργίας σας».
Το «μαστίγωμα» του Ανώνυμου στο ιερατείο…
Ο Ανώνυμος ακόμα συνεργούς των τυράννοων και της τυραννίας θεωρεί το αμαθές ιερατείο όπως χαρακτηρίζει τους ρασοφόρους με τα υψηλά αξιώματα.
Το μαστίγωμα της «Νομαρχίας» εναντίον του μηχανισμού του ιερατείου είναι ανελέητο. Αρχίζει από πού ψηλά (Πατριαρχείο) και φτάνει ως τους χωροεπισκόπους που εμπορεύονται τα πάντα:
«Η αμάθεια του λαού ακόνισεν τόσον τα αρχιερατικά σπαθία, οπού κανείς δεν τους αντιστέκεται…Φευ, βαβαί της αθλιότητάς μας! Οι ιεροκήρυκες αρχινούν από την ελεημοσύνην και τελειώνουν εις την νηστείαν. Πώς θέλεις λοιπόν, να ξυπνήσουν οι Έλληνες από την ομίχλην της τυρανίας;…Τόσο εβαρβαρώθη και ουτιδανώθη η κλάσις της ιεροσύνης των Ελλήνων…Εκατόν χιλιάδες, και ίσως περισσότεροι, μαυροφορεμένοι ζώσιν αργοί και τρέφωνται από τους ιδρώτας των ταλαιπώρων και πτωχών Ελλήνων. Τόσαι εκετοντάδες μοναστήρια, οπού πανταχόθεν ευρίσκονται, είναι τόσαι πληγαί εις την πατρίδα, επειδή, χωρίς να την ωφελήσουν εις το παραμικρό, τρώγοσι τους καρπούς της και φυλάττουσι τους λύηκους, διά να αρπάζουν και ξεσχίζουν τα αθώα και ιλαρά πρόβατα της ποίμνης του Χριστού. Ιδού, ω Έλληνες, αγαπητοί μου αδελφοί, η σημερινή αθλία και φοβερά κατάστασις του ελληνικού ιερατείου και η πρώτη αιτία οπού αργοπορεί την ελευθέρωσιν της Ελλάδας…».
2. Το άλλο βιβλίο- σάτιρα, ο «Ρωσαγγλογάλλος», όπως και η «Ελληνική Νομαρχία» αποτελεί ένα ανελέητο μαστίγωμα του φεουδαρχισμού, των Φαναριωτών, του ανώτερου κλήρου, μεγαλοπραματευτάδων καθώς και της ιδέας ότι η Ελλάδα είναι δυνατό να απελευθερωθεί μόνο με ξένες λόγχες και όχι με εσωτερική λαϊκή επανάσταση.
Η υπόθεση της σάτιρας είναι απλή: τρεις ξένοι, ένας Ρώσος, ένας Άγγλος κι ένας Γάλλος, που συμβολίζουν τις αντιμαχόμενες δυνάμεις στο μεσογειακό χώρο, συναντάνε στο δρόμο τους μια γυναίκα κουρελιασμένη, προσωποποίηση της σκλαβωμένης Ελλάδας, που τους ανιστορεί τις συμφορές της. Συναντάνε κατόπι ένα δεσπότη, ένα Φαναριώτη κι ένα μεγαλοπραματευτή, που συμβολίζουν τις ροπές της τουρκόφιλης κοινωνικής καταπίεσης, και που δηλώνουν κατηγορηματικά στους ξένους ότι η δυστυχία της πατρίδας τους αποτελεί γι αυτούς πηγή προσωπικής ευημερίας. Και να τι λέει ο δεσπότης στο διάλογο:
«Αφού το ράσο φόρεσα/ πλέον ζυγόν τινά δεν εγνώρισα./ Δύο ποθώ, ναι μα τες εικόνες,/ άσπρα πολλά και καλές κοκώνες».
Ο Φαναριώτης: «»Της Ελλάδος η ελευθερία/ είναι δι εμέ πτωχεία».
Κι ο μεγαλοπραματευτής: «Ημείς το πλείστον μέρος εκ των πραματευτών/ θέλομεν πάντα άσπρα κι ας έχομεν ζυγόν».
Πηγές:
«Ελληνική Νομαρχία ήτοι λόγος περί ελευθερίας», εκδ. Αφών Τολίδη
Τάσος Βουρνάς, Ιστορία της νεότερης Ελλάδας, 1821-1909, εκδ. Αφών Τολίδη.
Γιάννης Κορδάτος, Μεγάλη ιστορία της Ελλάδας, εκδ. 20ος Αιώνας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου