Στη Χάγη μέσω... Ιταλίας οι αποζημιώσεις για το Δίστομο.

Σοφίας Βούλτεψη  Μ.Γλέζος: Να πάνε οι ίδιοι οι υπουργοί Εξωτερικών και Δικαιοσύνης

  Η παρέμβαση της Ελλάδας στην εκκρεμή διαφορά μεταξύ Γερμανίας και Ιταλίας  σχετικά με τις γερμανικές οφειλές αποτελεί μια τραγική αποκάλυψη: Η κωλυσιεργία της Ελλάδας επί δεκαετίες ήταν τέτοια, ώστε η χώρα μας να παρεμβαίνει τώρα υπέρ άλλης χώρας για ένα κατάδικό της θέμα.

Η Ελλάδα θα παρέμβει υπέρ της Ιταλίας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και στη διάρκεια του χθεσινού υπουργικού συμβουλίου ο κ. Παπανδρέου αναφέρθηκε στην σοβαρότητα του θέματος και στον ιδιαίτερο συμβολισμό του.
Εξήγησε ότι προκειμένου να αποφασιστεί η παρέμβαση χρειάστηκε να εξεταστούν μια σειρά θέματα – ηθικά, νομικά και πολιτικά – καθώς και τα συνολικά συμφέροντα της χώρας σε μια κρίσιμη περίοδο όπως η σημερινή.
Ο κύβος ερρίφθη και η παρέμβαση τελικά θα γίνει, με προφανή διάθεση να υπενθυμιστούν στην Γερμανία οι υποχρεώσεις της και σε σχέση με τη σημερινή στάση της. Την ίδια ώρα η καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ διατράνωνε την βούληση της Γερμανίας να κάνει ό, τι είναι απαραίτητο για να στηρίξει το ευρώ.

Ο Μανώλης Γλέζος, Πρόεδρος του Συμβουλίου Διεκδίκησης Γερμανικών Οφειλών, όμως, με δήλωσή του στην «Ελεύθερη Ζώνη», αφού επισημαίνει το παράδοξο (στην Χάγη δεν βρίσκονται αντιμέτωπες Γερμανία και Ελλάδα, αλλά απλώς η Ελλάδα παρεμβαίνει υπέρ τρίτης χώρας για σφαγή ελληνικού χωριού), προειδοποιεί σχετικά με την μεθόδευση.

Όπως μας είπε ο κ. Γλέζος, προκειμένου η παρέμβαση να έχει επιτυχή έκβαση, πρέπει στην Χάγη να υποστηριχθεί από τους ίδιους τους υπουργούς Εξωτερικών και Δικαιοσύνης και όχι από ομάδα νομικών, στους οποίους αναφέρθηκε ο πρωθυπουργός.
Υπογραμμίζει επίσης ο Μανώλης Γλέζος ότι το θέμα αφορά μόνο τα θύματα του Διστόμου και όχι όλα τα ελληνικά ολοκαυτώματα, ούτε το σύνολο των οφειλών.
Πράγματι, η παρέμβαση γίνεται για την υπόθεση του Διστόμου, του οποίου οι κάτοικοι και απόγονοι των σφαγιασθέντων είχαν δικαιωθεί μέσω Ιταλίας τον Απρίλιο του 2008. Τότε, ο ιταλικός Άρειος Πάγος είχε ανάψει το πράσινο φως για κατασχέσεις γερμανικών ακινήτων που βρίσκονται σε ιταλικό έδαφος, καθώς διεκδικούνται αποζημιώσεις ύψους 60 εκ ευρώ.
Είχε προηγηθεί η απόφαση του Δικαστηρίου της Λιβαδειάς και του ελληνικού Αρείου Πάγου, που έμειναν στα χαρτιά. Οι 214 δικαιούχοι απευθύνθηκαν αρχικά στην βελγική Δικαιοσύνη και τελικά βρήκαν το δίκιο τους από την ιταλική Δικαιοσύνη.
Η Γερμανία έχει υποβάλει ένσταση ετεροδικίας, η οποία απορρίφθηκε από το δικαστήριο της Φλωρεντίας, προσέφυγε κατά της ιταλικής απόφασης και η υπόθεση θα εκδικαστεί στην Χάγη τον προσεχή Ιούνιο. Η προθεσμία, προκειμένου να παρέμβει υπέρ της Ιταλίας η Ελλάδα λήγει αύριο, Παρασκευή, 14 Ιανουαρίου.
Στις αρχές του Δεκεμβρίου, ο υπουργός Δικαιοσύνης Χάρης Καστανίδης είχε από το βήμα της Βουλής αφήσει ανοικτό το θέμα να διεκδικήσει η χώρα μας τις γερμανικές οφειλές, ανακοινώνοντας ότι το θέμα εξετάζεται με σοβαρότητα και από όλες του τις πλευρές, ώστε να είναι η Ελλάδα έτοιμη πριν από τις 14 Ιανουαρίου.
Το θέμα είχε ανακινηθεί με δημόσια παρέμβαση και τις υπογραφές 166 αντιστασιακών, τον Δεκέμβριο του 2009, όταν η Επιτροπή Διεκδίκησης των Γερμανικών Οφειλών, με επικεφαλής τον Μανώλη Γλέζο, είχε δώσει στην δημοσιότητα σκληρή επιστολή, με αφορμή τις δηλώσεις Γερμανών αξιωματούχων κατά της Ελλάδας.
Είχε προηγηθεί η δήλωση του Γερμανού υπουργού Οικονομικών κ. Σόιμπλε, σύμφωνα με την οποία «Εμείς οι Γερμανοί δεν μπορούμε να πληρώσουμε τα λάθη των Ελλήνων». Με την επιστολή τους προς τον κ. Σόιμπλε, οι αντιστασιακοί υπενθύμιζαν ότι οι Έλληνες επί εξήντα χρόνια πληρώνουν τα καταστροφικά λάθη των τότε Γερμανών. Και τον καλούσαν, αφού το Βερολίνο δεν εννοεί να πληρώσει τις επανορθώσεις (7 δις 100 εκ δολάρια και το αναγκαστικό δάνειο 3 δις 300 εκ δολαρίων, αγοραστικής αξίας 1938) να τις αφαιρέσει από τα σημερινά δάνεια προς τη Γερμανία.
Αργότερα, και υπό τον κίνδυνο τα χρήματα αυτά να καλύψουν οικονομικές ατασθαλίες, το Συμβούλιο επανήλθε, ζητώντας να δοθούν μόνο στους δικαιούχους.
Στην όλη υπόθεση υπάρχει και μια (εσωτερική και εσωκομματική) πολιτική διάσταση.  Το Συμβούλιο Διεκδίκησης Γερμανικών Οφειλών έχει επανειλημμένα καταγγείλει τον πρώην πρωθυπουργό Κ. Σημίτη προσωπικώς, διότι με δική του παρέμβαση (ακόμη και στις κρίσεις των δικαστών) έδωσε μάχη για να μην δικαιωθεί η Ελλάδα ενώπιον της ελληνικής Δικαιοσύνης.  Μάλιστα, ο κ. Σημίτης είχε παρατείνει την θητεία του τότε Προέδρου του Αρείου Πάγου Στ. Ματθία.

Έτσι, τον Φεβρουάριο του 2001, ο Άρειος πάγος αμφισβήτησε, εμμέσως πλην σαφώς, τη δυνατότητα των ελληνικών δικαστηρίων να εκδικάζουν αγωγές των συγγενών των θυμάτων  της ναζιστικής θηριωδίας. Το θέμα παραπέμφθηκε προς επίλυση στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο και τον Σεπτέμβριο του 2002 η ελληνική Δικαιοσύνη έβαλε τέλος στο θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων μπλοκάροντας  τις χρηματικές διεκδικήσεις  κατά του γερμανικού δημοσίου. Ουσιαστικά, με 6 ψήφους έναντι 5, είχε γίνει αποδεκτό το επιχείρημα της Γερμανίας περί ετεροδικίας.  Παράλληλα, κρίθηκε ότι τα θύματα της γερμανικής Κατοχής δεν έχουν δικαίωμα ατομικής αγωγής κατά του γερμανικού δημοσίου και η αποζημίωσή τους είναι θέμα διακρατικών διαπραγματεύσεων.

Το πρόβλημα σχετικά με τις σημερινές κινήσεις της Ελλάδας, είναι ακριβώς αυτές οι προηγούμενες αποφάσεις της ελληνικής Δικαιοσύνης, που χωρίς αμφιβολία θα χρησιμοποιηθούν από την Γερμανία στην Χάγη – όπως επισημαίνεται και σε τελευταία ανακοίνωση του Συμβουλίου Διεκδίκησης Γερμανικών Οφειλών.

Τον Φεβρουάριο του 2010 – και ενώ είχε ξεσπάσει ο θόρυβος λόγω των προκλητικών γερμανικών δηλώσεων – ο πρωθυπουργός είχε από το βήμα της Βουλής δηλώσει ότι για την Ελλάδα το θέμα παραμένει ανοικτό και υπαρκτό.  «Ούτε παραιτούμαστε των δικαιωμάτων μας, αλλά και δεν παρασυρόμαστε από τη συγκυρία και από προβοκατόρικα δημοσιεύματα. Θα τα διεκδικήσουμε την κατάλληλη στιγμή και με τον κατάλληλο τρόπο. Το θέμα δεν έχει τύχει οριστικού διακανονισμού», είχε δηλώσει, προσθέτοντας:  «Αν εγείραμε το ζήτημα σήμερα θα στέλναμε το μήνυμα ότι αδυνατούμε να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματά μας».

Τον Απρίλιο του 2010, με τροπολογία του υπουργείου Δικαιοσύνης καταργήθηκε ο νόμος 3933 του 1959 που προέβλεπε την αναστολή δίωξης σε βάρος Γερμανών εγκληματιών πολέμου. Ο νόμος που καταργήθηκε όριζε ότι αναστέλλεται αυτοδικαίως και χωρίς να απαιτείται απόφαση του δικαστηρίου, δικαστικού συμβουλίου ή άλλη διαδικασία κάθε δίωξη Γερμανών υπηκόων φερομένων ως εγκληματιών πολέμου, για εγκλήματα που προβλέπονται στη συντακτική πράξη 73/1945 «περί κολασμού και εκδικάσεως των εγκλημάτων πολέμου». Προέβλεπε επίσης και την κατάργηση των διωκτικών εγγράφων που έχουν εκδοθεί κατά αυτών και την αποστολή αντιγράφων των δικογραφιών στις γερμανικές δικαστικές αρχές.

Η Ελλάδα εξακολουθεί να απαιτεί από τη Γερμανία την επιστροφή όλων των αρχαιολογικών θησαυρών που οι ναζί άρπαξαν στην Κατοχή, την εξόφληση του κατοχικού Αναγκαστικού Δανείου ύψους 3,5 δις δολαρίων, την καταβολή ποσού 7,1 δις δολαρίων που επιδικάσθηκε ως επανορθώσεις για τις ζημιές που προκλήθηκαν στη χώρα μας και την αποζημίωση των θυμάτων για τις βλάβες που υπέστησαν.

Οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν έπαψαν ποτέ να αναγνωρίζουν την εκκρεμότητα, αλλά ποτέ δεν είναι αργά, καθώς τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας δεν παραγράφονται.

Ο λόγος για τον οποίο μέχρι στιγμής δεν είχε γίνει τίποτε, είναι ότι δεν υπήρχε κεντρική πολιτική απόφαση. Σύμφωνα με τον νόμο, για να εκτελεστεί οποιαδήποτε σχετική απόφαση, πρέπει να δοθεί άδεια από τον υπουργό Δικαιοσύνης – πράγμα που μέχρι σήμερα δεν είχε πράξει κανένας υπουργός Δικαιοσύνης.

Τον Σεπτέμβριο του 2005 παρέμβαση υπέρ της ανάγκης η Γερμανία να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της είχε κάνει και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Κάρολος Παπούλιας, ενώ το 2007 ο ΟΗΕ είχε βρει προβληματική την διάταξη του ελληνικού Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας που εμποδίζει την εφαρμογή των δικαστικών αποφάσεων και την αναγκαστική εκτέλεση – εκποίηση περιουσίας αλλοδαπού δημοσίου.

Την ίδια χρονιά, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο είχε αποφασίσει ότι το γερμανικό δημόσιο απολαύει ετεροδικίας, ενώ τον Ιούνιο του 2007 κατασχέθηκαν δύο βίλες ιδιοκτησίας του γερμανικού δημοσίου στην Ιταλία, με σκοπό τα χρήματα να αποδοθούν στους απογόνους των σφαγιασθέντων στο Δίστομο (10 Ιουνίου) 1944.

Παράλληλα, η Γερμανία καταδικάστηκε να πληρώσει αποζημιώσεις 1 εκ ευρώ για τη σφαγή 200 αμάχων σε χωριό της Τοσκάνης. Τον Νοέμβριο του 2008, η Γερμανία αποφάσισε να προσφύγει στην Χάγη.  Τον ίδιο μήνα, το εφετείο της Φλωρεντίας εξέδωσε την ιστορική απόφαση, που επιτρέπει να αποζημιωθούν οι συγγενείς των θυμάτων του Διστόμου μέσω εκποίησης γερμανικών περιουσιακών στοιχείων στην Ιταλία.